ورق فولادی یکی از پروفیلهایی که برای صنایع مختلفی مثل خودروسازی، کشتیسازی، لوازم خانگی و …. کاربرد دارد. این محصول با استفاده از نورد اسلب تولید میشود. فولاد مبارکه اصفهان، کارخانه فولاد اکسین در اهواز و فولاد کاویان در گیلان از جمله تولیدکنندههای ورق فولادی هستند. در این مطلب قصد داریم شما را با انواع ورق آهن و کاربرد هر یک آشنا کنیم.
ورق فولادی چیست؟
ورقههای فلزی با ضخامت حدود 6 میلیمتر تولید میشوند. روش تولید این محصولات میتواند با کمک نورد گرم یا سرد باشد. ورقهای آهنی به شکلی طراحی و تولید میشوند که میتوان روی آنها عملیاتی مثل پرچ کاری، تراشیدن، چین خردگی، پرس کردن و برشکاری را انجام دهید. در رابطه با اینکه این محصول برای چه کاری استفاده میشود، باید به انواع بپردازیم.
در واقع آنچه به عنوان ورق در بازار موجود است، انواع مختلفی دارد که روی آنها نیز نامگذاری شده است. هر یک از این ورقهای فولادی کاربرد خاصی دارند.
انواع ورق فولادی براساس نامشان در زمان تولید شامل موارد زیر است:
- ورق با استاندارد ASTM آمریکا
- ورق با استاندارد گوس روسیه
انواع ورق آهنی
ورقهای آهنی انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
ورق اسید شویی
یکی از انواع ورق فولادی اسیدشویی است که با اسید شستشو داده میشوند. نوع اسیدی که برای این ورقهای فولادی کاربرد دارد، اسید کلریدریک است که لایه اکسید آهن را از بین میبرد. ورق اسیدشویی مواد خام برای تولید ورقهای روغنی است که در ادامه آن را توضیح میدهیم. البته از روقهای اسیدشویی برای تولید شاسی و انواع رینگ خودرو هم کاربرد دارد.
این محصول برای تاسیسات زیردریایی و کشتیسازی، ساخت لولههای نفت و گاز هم استفاده میشود. همچنین ورق اسیدشویی به عنوان پایه تولید ورق روغنی است و برای ساخت رینگ و شاسی خودرو کاربرد دارد.
ورق روغنی
ورق روغنی براساس روش نورد سرد تولید میشود. در فرآیند تولید این محصول غلتکهایی در بالا و پایین ضخامت ورق را تعیین میکند. همچنین این غلتک از خم شدن ورق روغنی جلوگیری میکند. نیروی کششی و فشار دو فاکتور مهم برای تولید ورقهای روغنی است.
در مرحله بعد برای ساخت این محصول از روش اسیدشویی استفاده میشود. این کار برای از بین بردن لایه اکسیدی ورق صورت میگیرد. برای اینکه ورق تنش حرارتی نداشته باشد، آن را در مرحله گرمایش مقاوم میکنند تا دمای گرمایش ورق کاهش یابد. در نهایت ورق خنک میشود.
از ویژگیهای ورق روغنی باید بگوییم:
- قابلیت کششی زیادی دارد و در اثر نیرو و ضربه شکسته نمیشود.
- ضخامت ورق روغنی بین 0.3 تا 3 میلیمتر و عرض استاندارد این محصول بین 100 تا 125 سانتیمتر است.
- این محصول شامل سه دسته ورق معمولی با استاندارد St ۱۲، ورق نیمه کششی با استاندارد St۱۳ و ورق فوق کششی با استاندارد St۱۴ است. نوع ورق روغنی St۱۴ تاریخ مصرف معینی دارد. به عبارت دیگر وقتی تاریخ انقضای آن تمام میشود استحکام آن کاهش مییابد و به St۱۲ تبدیل میشود.
- محصولاتی مثل ورق های EK۲ هم جزء محصولات روغنی به شمار میروند و با لعابکاری برای تولید لوازم آشپزخانه کاربرد دارند.
از این محصول برای تولید ورقهای گالوانیزه، تولید لوازم خانگی مثل اجاق گاز و یا روکش محصولات مثل یخچال استفاده میشود. همچنین ورق روغنی برای تولید لوله نیز کاربرد دارد.
ورق آجدار
از دیگر ورقهای آهنی باید به نوع آجدار اشاره کنیم. این محصول سطح صاف و صیقلی دارد و با کمک غلتک روی آن را برجسته میکنند. برجستگیهای روی ورق آجدار به صورت اشکال هندسی و منظم است که ظاهر زیبایی را به آن میدهد. برای اینکه ورقهای آجدار تولید کنند، ورقهای روغنی یا هر نوع ورق صاف دیگری را با کمک دستگاه آجزنی تغییر میدهند.
دستگاه آج زنی به شکل غلتکی است که با قدرت زیاد روی ورق فولادی قرار میگیرد و روی آن اشکالی را ایجاد میکند. این محصولات برای موارد زیر استفاده میشود:
- تولید پلههای اضطراری و عرشه کشتیها
- استفاده برای ساخت پلهای عابر پیاده (کف پل برای جلوگیری از لیز خوردن)
- درست کردن کف اتاقکهای کامیون و وانت
- استفاده برای درست کردن سطوحی از دستگاههای صنعتی.
ورق فلزی سیاه
یکی از انواع ورقهای فولادی پرکاربرد، ورق سیاه نام دارد. شاید فکر کنید این پروفیل به رنگ سیاه است. اما در واقع چنین چیزی نیست و فقط سطح آن صاف و صیقلی نیست که نور را منعکس کند. به همین دلیل تیرهتر از سایر ورقها به چشم میخورد. برای تولید این نوع ورق فلزی از روش نورد گرم استفاده میشود.
برای تولید ورق فولادی سیاه ابتدا شمش فولادی را تا دمای ذوب حرارت میدهند تا نرم شود. سپس آن را آرام آرام روی یک سطح پهن و مسطح میکنند تا به شکل یک مکعب مستطیل با طول زیاد درآید. وقتی مواد مذاب شمش فولادی در قالب حالت گرفت، روی آن آب خنک میریزند تا خنک و سفت شود. دوباره آن را وارد کوره میکنند تا به دمای مناسب برسد. این بار حرارت دادن ورق سیاه برای بالا بردن انعطافپذیری برای غلتک زدن است. در آخرین مرحله، ضخامت ورق فولادی سیاه را به اندازه استاندارد میرسانند.
کاربرد انواع ورق سیاه برای تولید بدنه خودروها، ورق کف خودرو، تولید لولههای درزدار، ساخت انواع پروفیل، استفاده برای ساخت تانکر و کاربرد در کشتیسازی است.
ورق فولادی گالوانیزه
نوع دیگری از ورقهای فلزی برای جلوگیری از اکسید شدن و خوردگی تولید میشوند. هر چند این محصولات برای مصارف صنعتی، گران هستند، ولی به دلیل داشتن یک روکش ضد آب برای بسیاری از کارها و محیطهایی که در معرض اسید و آب هستند، مناسبند. در حال حاضر ارزانترین راهحل برای جلوگیری از اکسید شدن ورق آهنی، گالوانیزه کردن است.
برای تولید این محصولات از ورقهای روغنی به عنوان ورق پایه استفاده میشود. روش تولید به این صورت است که ابتدا ورقهای فولادی روغنی را در کوره ذوب میکنند و بعد با توجه به ضخامت استاندارد یک ورق فلزی، آن را روی قالب مخصوص میریزند.
در نهایت هر دو سمت ورق را با لعابی از گالوانیزه میپوشانند. این محصولات در برابر خوردگی، خراش و ضربه مقاوم هستند.
از جمله کاربردهای ورق فولادی گالوانیزه میتوان به کاربردشان برای تولید لولههای انتقال آب، ساخت کابینت، استفاده برای مخازن نگهداری آب و تولید سقف سوله اشاره کنیم.
ورق رنگی فولادی
یکی دیگر از انواع ورق فولادی رنگی است که با استفاده از ورق گالوانیزه تولید میشود. تنها تفاوت این دو محصول، استفاده از پوشش رنگی الکترواستاتیک برای ورق رنگی است. این محصول با 15 رنگ متنوع در بازار موجود است. در فرآیند تولید این نوع ورق فلزی ابتدا کلاف ورق گالوانیزه را پاکسازی و چربیزدایی میکنند. سپس روی آن غلتک عبور میدهند تا صاف و یکدست شود. مجددا ورق را میشویند تا تمیز شود. بعد از خشک شدن، رنگآمیزی ورق صورت میگیرد.
رنگآمیزی این محصول فولادی با استفاده از یک رنگ پایه پلیمر پودری است که بر روی دو سطح بالا و پایین ورق پاشیده میشود. سپس آن را در کوره میبرند تا رنگ روی ورق پخته شود.
در مرحله بعدی از رنگهای دیگری مثل پلیاستر، اپوکسی، پلی وینیل کلراید و یا پلی اورتان استفاده میکنند. به انتخاب تولیدکننده یکی از این رنگها با استفاده از غلتک روی ورق ریخته میشود و دوباره آن را داخل کوره میبرند تا مقاومت رنگ افزایش یابد.
از جمله کاربردهای ورق رنگی فولادی میتوان به استفاده از آن برای تولید سقف سوله، آلاچیق و شیروانیها اشاره کنیم. همچنین این پروفیل برای تولید لوازمخانگی و اداری، ساخت تجهیزات سرمایشی و گرمایشی، استفاده در صنایع فلزی، کاربرد برای صنعت حمل و نقل مانند اتاقک خودرو و ماشین سنگین کاربرد دارد.
ورق آهنی آلیاژی
یکی دیگر از ورقهای فلزی از نوع آلیاژی است که برای تولید آن از چند فلز استفاده میکند. این محصولات اشکال مختلفی هم دارند و به دو دسته نورد سرد و نورد گرم تقسیم میشوند. برای تولید ورق آلیاژی فولادی از فلزاتی مثل برنج، برنز، پیوتر و یا آهن استفاده میشود. بیشتر این آلیاژها گران هستند و به همین دلیل ورق آلیاژی جزء گرانترین ورقهای بازار محسوب میشود.
این محصول به دو شکل رول فرم و شیت فرم در بازار موجود است. از جمله کاربردهای ورق آلیاژی میتوان به ساخت کشتی یا وسائل دریایی و صنعت هواپیماسازی اشاره کنیم. همچنین این محصول برای صنایع پتروشیمی، نفت یا گاز و تولید مخازن حمل سوخت کاربرد دارد.
ورقهای فلزی استیل
یکی دیگر از انواع ورق فولادی در بازار از فلز استیل ضدزنگ تهیه میشود. این محصول ویژگیهایی مثل ضدزنگ بودن، قابل بازیافت بودن و استقامت بالا را دارد. همه ورقهای استیل موجود در بازار یکسان نیستند و براساس میزان استفاده از استیل و فلز کروم، کیفیت متفاوتی دارند.
دلیل استفاده از استیل برای تولید ورق فولادی بالا بردن خاصیت مکانیکی و حرارتی این محصول است. همچنین این پروفیل چکشخواری بالایی دارد و دچار زنگزدگی و خوردگی هم نمیشود. البته ناگفته نماند که ورقهای فلزی استیل در ایران تولید نمیشود. آنچه که در ایران وجود دارد همگی واردات از کشورهایی مثل چین، آفریقای جنوبی و تایوان است.
از جمله کاربردهای ورق استیل میتوان به ساخت انواع لوازم خانگی و صنایع غذایی اشاره کنیم. برای ساخت بدنه وسایل نقلیه مانند خودرو، هواپیما یا کامیونها هم از ورقهای فلزی استیل استفاده میشود. از دیگر کاربردهای این محصول استفاده برای ساخت انواع تانکرها و وسایل آشپزخانه مانند قاشق و چنگال است.
ورق فلزی استنلس استیل
از دیگر انواع ورق های فولادی باید به محصولات استنلس استیل اشاره کنیم. در تولید این محصول از مقدار کمی آهن، کربن و آلیاژهای دیگری برای تولید ورق استیل استنلس استفاده میشود. مقدار زیادی کربن هم در تولید این محصول کاربرد دارد.
این محصول انواع مختلفی دارد. از جمله ورق استیل 300 و 400 است که در کاربردشان با هم متفاوت هستند. همه ورقهای فلزی استنلس استیل ضد اسید هستند و روکشدار تولید میشوند. از ورق استیل استنلس برای ساخت لوازم خانگی، صنایع غذایی و دارویی استفاده میشود.
از ویژگیهای این محصول باید به زیبایی، مقاومت در برابر رطوبت و خوردگی اشاره کنیم. این ورقها هم مثل نوع استیل ضدزنگ و قابل بازیافت هستند.
مهمترین کاربرد این محصول برای درست کردن لوازم خانگی، ساخت قطعات کشتی، تولید بدنه خودرو، کامیون و هواپیما و صنایع پتروشیمی است.
ورق فلزی آلومینیومی
یکی دیگر از انواع ورق فلزی از جنس آلومینیوم است. این محصول مقاوم و وزن پایینی دارد. به همین دلیل در موارد خاصی از آن استفاده میشود. برای تولید ورقهای آلومینیومی از روش نورد گرم استفاده میشود. به این صورت که شمش آلومینیومی را با دمای بالا نرم میکنند سپس داخل قالب میریزند. با ریختن آب آن را خنک میکنند. دوباره آن را حرارت میدهند و بعد از نرم شدن آن را از بین غلتک عبور میدهند تا به ضخامت استاندارد برسد. در نهایت آن را رول و در بازار عرضه میکنند.
ورق آلومینیومی شامل دو سری 5000 و 6000 است که آلیاژ تشکیلدهنده آنها با هم تفاوت دارد. همچنین کاربرد این دو سری ورق الومینیوم هم با یکدیگر متفاوت است. ورقهای آلومینیومی 6 هزار با نام سیلیکون و منیزیوم هم شناخته شدهاند که در تولید این محصول نقش اساسی دارند.
ورقهای آلومینیومی سری 5 هزار مقاومت بیشتری در برابر خوردگی آب شور دارند.
از کاربردهای ورق آلومینیوم میتوان به استفاده در صنعت حمل و نقل، ساخت لوازم خانگی، صنایع داروسازی، صنایع نظامی و … اشاره کرد.
ورق فولادی ضدسایش
هر چقدر که از کربن بیشتری برای تولید ورقهای فولادی استفاده شود، خاصیت ضد سایش بیشتری پیدا میکند. ورقهای فلزی ضدسایش هم دارای مقدار کربن بیشتری نسبت به سایر محصولات هستند. این محصول با استفاده از روش نورد گرم و سرد تولید میشود. کربن موجود در این ورقها، مقاومت و سختی آنها را بالا میبرد.
این پروفیلها براساس میزان سختی انواع مختلفی دارند که شامل 400، 450، 500، 550 و 600 است. منگنز و کربن دو عنصر مهم برای تولید ورقهای فلزی ضد سایش هستند. این محصولات کاربردهای متنوعی دارند که براساس نوع آنها مشخص میشود. برای مثال ورق ولدوکس ضدسایش در صنعت خودرو کاربرد دارد.
از جمله کاربردهای این محصول میتوان برای استفاده در صنعت خودروسازی، ادوات کشاورزی و صنایع معادن اشاره کنیم.
ورق های آهنی پانچ
نوع دیگری از ورقهای موجود در بازار از نوع پانچ هستند که بر روی سطح خارجی آنها حفرههایی را ایجاد میکنند. این کار با کمک دستگاههای CNC صورت میگیرد. برای تولید ورقهای فلزی پانج از آلیاژهای معمولی استفاده میشود. این پروفیلها با روش نورد تولید میشود و سپس روی آنها حفرهگذاری صورت میگیرد. این حفرهها به صورت اشکال هندسی و یا ستاره هستند. دایره مشبک بیشترین شکل ظاهری برای ایجاد حفره در پشت ورقهای پانچ است.
این محصولات ارتعاش و استحکام بسیار بالایی دارند. از جمله کاربردهای آنها میتوان به استفاده برای ساخت انواع سقف کاذب و پارتیشن، استفاده برای انواع ماشینآلات و اتومبیلهای صنعتی و نیمه صنعتی اشاره کنیم. همچنین این ورقها در ساخت تجهیزات صنایع غذایی و نیمکهای پارک هم کاربرد دارند.
ورق قلعاندود
ورق تینپلیت یا قلعاندود هم یکی دیگر از انواع ورق های فولادی است که شباهت زیادی به ورقهای گالوانیزه دارد. البته برای پوشش ورقهای گالوانیزه از آلیاژ روی استفاده میشود. اما در محصولات قلعاندود از پوشش قلع استفاده میکنند. این محصول انعطافپذیری بالایی دارد. از دیگر مشخص ورق تین پلیت میتوان به چکش خواری و جوشپذیری خوب آن اشاره کنیم. قابلیت رنگکاری و داشتن سطح یکنواخت و صاف از دیگر ویژگیهای ورق قلعاندود است.
از این محصول برای ساخت انواع قوطیهای کنسرو، ماهیتابه و قابلمه، قطعات اتومبیل و قطعات و بردهای الکترونیکی استفاده میشود. ورقهای قلعاندود در برابر زنگ زدگی و سایش مقاوم هستند.
ورق فولادی شادولاین
تا به حال به ورقهای سقف شیروانیها نگاه کردهاید؟ این ورقها شادولاین نام دارند. در اصل شادولاین نوعی ورق رنگی و موج دار است که روی آنها اندود میشود. برای اینکه ورق فولادی شادولاین بتواند آب برف و باران را به سمت پایین هدایت کند، آنها را به صورت موجدار میسازند.
ضخامت و رنگهای این محصول هم متنوع است. البته وزن آنها در برابر سایر ورقهایی که از آنها نام بردیم، کمتر است. میزان مقاومتشان در برابر اکسید شدن و خوردگی هم بستگی به کیفیتشان دارد. ورق فولادی شادولاین را با فرآیند گالوانیزه پوشش میدهند تا برای مدت 20 تا 30 سال عمر کنند. سپس روی گالوانیزه را هم رنگکاری میکنند تا زیباتر شود.
از جمله کاربردهای این پروفیل میتوان به استفاده برای اتاقکهای فلزی، پارتیشن بندی سالنهای بزرگ و پوشش سقف و دیوار سوله اشاره کنیم.
قیمت ورق فولادی چقدر است؟
عوامل زیادی در تعیین قیمت ورق آهنی تاثیرگذار است. شرکت تولیدکننده این محصول، وزن و نوع ورق از جمله عواملی هستند که در تعیین قیمت تاثیر دارند. برای مثال ورقهای استیل یا گالوانیزه نسبت به ورقهای ساده گرانتر هستند. همچنین قیمت ورق های فولادی تا حد زیادی تحت تاثیر نوسانات بازار ارز است. با افزایش قیمت فولاد، محصولات پروفیل هم تحت تاثیر قرار میگیرند و قیمتشان بالا میرود. ورق فولادی هم از جمله محصولاتی است که قیمتش مشخص شده نیست.
برای مشخص شدن قیمت ورق فولادی باید با کارشناسان و مشاوران این صنعت تماس بگیرید.
نکاتی برای خرید ورق فولادی
اگر قصد خرید ورقهای فلزی را دارید، به نکات زیر توجه داشته باشید:
- قبل از هر چیز انواع ورق فولادی و کاربرد هر یک را کامل بخوانید. در این مطلب سعی کردیم به انواع مختلف این محصول بپردازیم.
- دانستن اطلاعاتی مثل ویژگیهای هر محصول، اعم از نوع، سایز، حالت، استاندارد، محل بارگیری و شرکت تولیدکننده برای خرید ورق فولادی ضرورت دارد.
حرف آخر
در این مطلب سعی کردیم انواع ورق فولادی را همراه با کاربردهای آنها برایتان توضیح دهیم. به هر حال این محصول کاربرد زیادی در صنایع مختلف دارد و دانستن اطلاعات کافی در مورد مشخصات آن ضروری است. امیدواریم خواندن این مطلب به سوالات شما پاسخ داده باشد. منتظر دریافت دیدگاهها و نظرات شما در این رابطه هستیم.