در بین تمامی ابزارها، مصالح فلزی و غیر فلزی که برای ساختمانسازی استفاده میشود، ناوانی هم کاربرد زیادی دارد. این ابزار فولادی برای قسمتهای مختلف ساختمان استفاده میشود. این محصول شباهت زیادی به تیرآهن دارد اما به شکل حرف U و C انگلیسی تولید میشود. ناودانیها از دو قسمت تشکیل میشوند که شامل دو بال و یک جان است. اگر میخواهید در مورد این محصول، ویژگیها، کاربرد و قیمت آن بیشتر بدانید، با ما همراه باشید.
ناودانی چیست؟
ناودانی نوعی پروفیل پرکاربرد برای ساختمانسازی و سایر صنایع است. از مهمترین کاربردهای ناودانی میتوان برای ساخت چارچوب درب و پنجره و قالب و پایههای تجهیزات صنعتی اشاره کنیم. البته کاربردهای دیگری هم دارد که در ادامه به آن میپردازیم.
این پروفیل ابعاد مشخصی دارد که براساس سایز از آن استفاده میشود. همچنین روشهای تولید این محصول هم متفاوت است. برای مثال برای تولید مطابق استاندارد ملی شماره 1 – 4477 از روش نورد گرم استفاده میشود. به طور کلی ابعاد، شکل و وزن ناودانی طبق استانداردهای مشخصی است.
ویژگیهای ناودانی
از آنجا که این محصول برای ساخت و ساز و صنایع استفاده میشود، باید ویژگیهای زیر را داشته باشد:
- داشتن مقاومت بالا در برابر تنشهای فولادی و داشتن خاصیت ارتجاعی
- اشغال فضای کم با وجود استحکام بالا در دهانهها و خرپاها
- امکان نصب با سرعت بالا در ساختمانسازی
- قدرت تحمل در برابر هرگونه ضربه
- داشتن دوام بالا و عمر طولانی
- سبک بودن برای سازه اسکلت فلزی
- کم بودن پرتی ناودانی
برای تولید این محصول دو استاندارد UPE و UPN در نظر گرفته می شود که تفاوت آنها در سایز بالهای ناودانی است. به این صورت که در ناودانیهای UPE بالها با هم موازی است و شکل حرف انگلیسی C دارد. اما ناودانی مطابق با استاندارد UPN دارای بالهای مخروطی شکل است. این محصول به شکل حرف U انگلیسی تولید میشود.
ناودانی چه کاربردهایی دارد؟
این محصول فلزی برای بیشترین کاربرد را برای ساختمان سازی و ترمیم بناهای معماری دارد. با این حال در جاهای دیگری نیز از آن استفاده میشود. از جمله مهمترین کاربردهای ناودانی میتوان به موارد زیر اشاره کنیم:
- استفاده برای تولید انواع ماشین آلات
- استفاده به عنوان چارچوب درب و پنجره
- استفاده برای تجهیزات ساخت و ساز
- کاربرد در تشکیلات دریایی
- استفاده از ناودانی به عنوان تیر یا ستون
انواع ناودانی موجود در بازار
این محصولات فلزی براساس معیارهای متفاوتی دسته بندی میشوند. برای مثال در یک روش آنها را براساس نحوه تولید دسته بندی میکنند. در روش دیگری هم آنها براساس شکل و ظاهر تقسیم بندی میشوند.
انواع ناودانی بر اساس روش تولید
اگر قرار باشد براساس روش تولید این پروفیلها را دسته بندی کنیم، باید دو نوع پرسی و فابریک را نام ببریم. ویژگیها و کاربردهای هر یک از این ناودانیها با هم متفاوت است که به صورت زیر میتوان هر یک را بررسی کرد:
ناودانیهای فابریک
یک نوع رایج ناودانی است که برای تولید آنها از روش نورد گرم و یا سرد استفاده میشود. در تولید ناودانیهای فابریک ابتدا شمشهای فولادی را با ویژگیهای خاص، ذوب میکنند. این کار در کوره با دمای بسیار بالا (926 درجه سانتیگراد) صورت میگیرد. سپس شمش ذوب شده را به حالت ناودانی درمیآورند. به این روش تولید، نورد شده یا فابریک گفته میشود.
برای اینکه شمشها را بعد از نرم شدن حالت دهند، از غلتکهای مخصوص استفاده میکنند. این محصولات میتواند با نورد سرد و یا گرم تولید شود. طبق گفته کارشناسان، ناودانیهایی که با روش نورد گرم تولید میشود، مقاومت زیادی ندارند. زیرا برای شکلدادن به شمش، فرصت زیادی وجود ندارد و این کار با سرعت انجام میشود.
برخی از شمشها هم ضخامت زیادی دارند و یا شکلدهی آنها خاص است که در نتیجه از روش نورد گرم برای آنها استفاده نمیکنند. در این مواقع برای تولید ناودانی از روش نورد سر استفاده میکنند. میزان کیفیت ناودانی با نورد سرد نسبت به ناودانیهایی که با نورد گرم تولید میشوند، بیشتر است. زیرا مدت زمان بیشتری برای شکلدهی به آنها صرف میشود. در نتیجه استحکام و دوام بالاتری هم دارند.
ناودانی پرسی
نوع دیگری از ناودانیها براساس روش تولید به شکل پرسی هستند. این محصولات دیگر از شمش تهیه نمیشوند. بلکه در تولید آنها ورق فولادی کاربرد دارد. برای تولید ناودانیهای پرسی ابتدا ورقها را در ضخامتهای مشخص شده برش میزنند. سپس آنها را از قسمتی که از قبل مشخص شده خم میکنند تا ناودانی شکل بگیرد.
طبق گفته کارشناسان، ناودانیهای پرسی کیفیت پایینتری نسبت به نوع فابریک دارند.
انواع ناودانی بر اساس ظاهر و شکل
یک روش دیگر برای دسته بندی انواع ناودانی موجود در بازار، تقسیمبندی آنها براساس ظاهرشان است. براین اساس دو نوع ناودانی ساده و مشبک در بازار موجود است. هر یک از این محصولات ویژگیهای خاص خود را دارند که میتوان خصوصیات هر یک را به صورت زیر توضیح داد:
ناودانیهای ساده
این محصولات فلزی ممکن است با روش نورد سرد و یا نورد گرم تولید شوند. همچنین با روش دستگاه پرس هم میتوان ناودانی ساده تولید کرد. برای تولید آنها از ورقهای فولادی ساده استفاده میشود که بین 5 تا 22 سایز دارد. ارتفاع آنها بین 3 تا 40 سانتیمتر است.
از ناودانیهای ساده برای تولید اتاق اتومبیل، ساخت قاب و چارچوب برای دستگاههای صنعتی و پلهای باربر استفاده میشود.
ناودانی مشبک
نوع دیگری از این محصولات فلزی به شکل مشبک تولید میشوند. منظور از مشبک بودن، وجود سوراخهایی است که بر روی سطح ناودانی به چشم میخورد. هدف از ایجاد این سوراخها، استفاده برای بستن پیچ و مهره است. مهمترین کاربرد آنها برای تولید سازههای سبک فولادی و یا قفسه است.
دسته بندی ناودانیها براساس وزن
روش دیگری که برای دستهبندی ناودانیهای فلزی استفاده میشود، معیار وزن است. براین اساس ناودانیها به دو صورت سنگین و سبک در بازار موجود هستند. ویژگی و مشخصات هر محصول عبارت است از:
ناودانیهای سبک
وزن این محصولات فلزی پایینتر از مقدار مشخص شده در جدول اشتال است. از آنها برای سازههای دریایی، اسکلت کامیونها، مرمت بناها و ساخت چاچوبها استفاده می شود. تولید ناودانیهای سبک در کارخانههای ایران رایجتر است.
ناودانی سنگین
نوع دیگری از ناودانیها با وزنی بالاتر از مقدار مشخص شده در جدول اشتال تولید میشود. این جدول معیار اصلی استاندارد بودن یا نبودن پروفیلهای فولادی است. ناودانی سنگین در کارخانههای فولاد ایران و اروپا تولید میشود.
تفاوت بین ناودانی سبک و سنگین علاوه بر وزن، در ابعاد محصول و سایر استانداردهای رعایت شده حین تولید محصول مشخص میشود. قیمت این دو ناودانی هم به دلیل وزنشان با یکدیگر متفاوت است. برای پروژههای بزرگ از ناودانیهای سنگین استفاده میکنند.
انواع ناودانی بر اساس نوع آلیاژ
روش دیگری که در آن ناودانی را دسته بندی میکنند، توجه به نوع الیاژ یا فلزی است که در تولید این محصول استفاده میشود. براین اساس ما سه نوع ناودانی در بازار داریم که شامل موارد زیر است:
- ناودانی آلومینیومی
- ناودانیهای استیل
- ناودانیهای گالوانیزه
ویژگی هر محصول هم عبارت است از:
ناودانی آلومینیوم
اگر به دنبال ناودانیهای سبک و ضد زنگ هستید، آلیاژ آلومینیوم را به شما پیشنهاد میدهید. این محصولات علاوه بر سبکی، زیبایی و ظاهر خوبی هم دارند. از آنجا که ضد زنگ هستند و در مجاورت هوا و رطوبت، اکسید نمیشوند، برای نمای ساختمانهای لوکس هم کاربرد دارند. این محصولات جز پرفروشترین ناودانیهای بازار هستند.
ناودانی آلومینیومی به دلیل مقاومت بالا، سبک بودن و انعطافپذیری بالا، برای ساختمان سازی بیشترین کاربرد را دارد. این محصول جوشپذیری بهتری دارد و برای ساخت چارچوب درب و پنجره از آن استفاده میکنند. پروفیلهای ناودانی آلومینیومی با دو طول 6 و 12 متری تولید میشوند.
تولید این محصولات به روش نورد گرم است و بعد از تولید هم با استانداردهای مشخص شده، ارزیابی میشوند. به طور کلی آلیاژ آلومینیون از 1000 تا 8000 است که برای تولید ناودانی از آلیاژ 6000 استفاده میشود.
ناودانی استیل
نوع دیگر از ناودانی موجود در بازار با خاصیت ضدزنگ و مقاوم در برابر بارندگی تولید میشود. مقاومت و دوام ناودانیهای استیل بسیار بالاست. البته این محصولات گران قیمت نیز هستند. از آنها برای قسمتهایی از ساختمان که در معرض خوردگی قرار دارد، استفاده می شود.
کاربرد ناودانی استیل بیشتر در مناطق با آب و هوای بارانی است. استیل به دلیل خاصیت ضدزنگ بودن بودن یکی از پروفیلهای مهم در صنعت ساختمان سازی است. اگر میخواهید ناودانیهای شما تا سالها بدون خوردگی و زنگ زدگی باقی بمانند و ظاهر زیبایی هم داشته باشند، ناودانی استیل برایتان مناسبتر است.
ناودانی گالوانیزه
اگر به دنبال ناودانی مناسب برای قسمت سقف و ستونهای ساختمان هستید، نوع گالوانیزه را به شما پیشنهاد میدهیم. این محصولات هم با سایز، ضخامت و مدلهای متنوعی تولید می شوند. حتی مشتری میتواند برحسب نیاز خود، ابعاد ناودانی را همراه با جنس آن سفارش دهد.
پهنای جان، ضخامت بال، ارتفاع جان، سطح مقطع پهنای بال را میتوانید خودتان براساس نیازی که دارید، مشخص کنید.
محصولاتی که از فلز گالوانیزه تهیه میشوند، در واقع از جنس فولاد مقاوم هستند. اما روی فولاد یک روکش زینک قرار میگیرد تا از فولاد در برابر رطوبت حفاظت کند. این روکش در افزایش طول عمر ناودانی تاثیر زیادی دارد. مهمترین کاربرد ناودانیهای گالوانیز برای صنعت ساختمان سازی است.
ناودانیهای شیروانی
یکی از پرکاربردترین انواع ناودانی برای منازل، ناودانی شیروانی است. دلیل استفاده از این محصول، هدایت آب پشت بام به سمت موردنظر است. آبی که در اثر بارش برف و باران در پشت و بام جمع میشود، با کمک ناودانی فلزی به سمت پایین حرکت می کند. از آنجایی که این محصول مستقیم با آب و رطوبت ارتباط دارد، آن را از جنس استیل یا آلومینیوم انتخاب میکنند.
این نوع ناودانی شیروانی به دو شکل جعبهای و لندنی تولید میشود. البته انواع دیگری هم دارد که این دو مورد بیشترین کاربرد را در بین آنها دارند.
استانداردهای تولید ناودانی
استاندارد تولید ناوادنی به دو شکل UPE و UPN است. مشخصات هر یک از این محصولات عبارت است از:
ناودانی با استاندارد UPE
به طور کلی ناودانیها به دو شکل C و U تولید میشوند. اما اگر استاندارد UPE برای آنها به کار رفته باشد، شکل ظاهری آن شبیه به حرف C انگلیسی خواهد بود.
ناودانی با استاندارد UPN
اگر ناودانی به شکل حرف U انگلیسی را مشاهده کردید، یعنی با استاندارد UPN تولید شده است.
در سایر کشورهای دنیا استانداردهای دیگری هم برای تولید این پروفیلهای پرکاربرد استفاده میشود که شامل استانداردهای DIN-1026، NF A 45-255، DIN EN ISO12944-3 است. در ایران همان دو استانداردی را که توضیح دادیم، کاربرد دارد.
دلیل استفاده از ناودانی در ساختمان سازی چیست؟
یکی از پرکاربردترین جاهایی که از ناودانی استفاده میشود، صنعت ساختمان سازی است. ناودانی هم مثل میلگرد، تیرآهن و نبشی در ساخت بنا کاربرد دارد. این محصول فلزی که در ضخامت و سایزهای مختلفی تولید میشود، در قسمتهای مختلف ساختمان کاربرد دارد.
مشخصات فنی یک ناودانی شامل پهنا و ضخامت بال، ارتفاع جان، مساحت مقطع و … است. مهندسان ساخت و ساز زمان استفاده از این محصول تمامی مشخصات آن را در نظر میگیرند. از جمله دلایل استفاده از ناودانی در ساختمان سازی میتوان به موارد زیر اشاره کنیم.
استفاده برای استحکام بیشتر دیوارها
یکی از دلایل استفاده از ناودانی برای ساختمان سازی، افزایش استحکام و مقاومت دیوارهاست. به طوری که در مکانهایی مثل کارگاهها، انبارها و گاراژها این محصولات کاربرد دارند. ناودانی در دیوارها به صورت عمودی نصب میشود تا بتواند وزن ساختمان را تحمل کند. به این صورت که ناودانی با ایجاد داربست فلزی قادر است همانند یک داربست چوبی از دیوار محافظت کند.
از آنجایی که ناودانیها وزن سبک و آلیاژ مقاومی دارند، در افزایش استقامت دیوارهای یک بنا تاثیرگذار هستند. میزان مقاومت ناودانی فلزی نسبت به نوع چوبی بیشتر است. از سوی دیگر امکان خمش و جوش زدن آنها نیز آسانتر از نوع چوبی است. ناودانیهای چوبی با کمک میخ به یکدیگر متصل میشوند که دوام و مقاومت زیادی ندارند.
استفاده برای پشت بامها
یکی از اصول ساختمانسازی ضدزلزله و مقاوم، سبک کردن بار ساختمان است. برای همین گفته میشود تا حد امکان از فلزات و مصالح سبک و مقاوم برای دیوارها و سقف استفاده کنید. ناودانی از جمله پروفیلهای سبک است که میتواند مقاومت سقف را افزایش دهد و در عین حال وزن آن را بیش از حد توان نکند. ناودانیهای شیروانی مهمترین نوع این محصولات است که برای قسمت سقف کاربرد دارد و آب را به سمت زمین هدایت میکند.
ناودانیهایی که پشت بام استفاده میشوند، از قسمت قوس سقف شروع میشوند و تا لبهها امتداد پیدا میکنند. اگرچه ناودانیهای چوبی نسبت به نوع فلزی سبکتر هستند، اما مقاومت این محصولات را ندارند. ناودانی فولادی نسبت به انواع چوبی خرپا مقاومتر است.
استفاده از ناودانی برای چارچوب در و پنجره
چارچوبهایی که از ناودانی تهیه میشوند، مقاومت بیشتری نسبت به فشار و ضربه دارند. برای تهیه یک چارچوب، چهار قطعه ناودانی را برش میزنند که طول و عرض چارچوب بدست آید. سپس آنها را با روش جوشکاری به یکدیگر متصل میکنند. در نهایت چارچوب در قسمت موردنظر (داخل دیوار) قرار میگیرد و با گچ و سیمان آن را محکم میکنند. قسمت پشت ناودانی برای نصب زهوار درب و پنجره کاربرد دارد. به این صورت که با کمک دریل به آن لولای درب و با برشکاری هم قسمت قفل اضافه میشود.
چارچوبهایی که با استفاده از ناودانی تهیه میشوند، ایمنتر از چوب هستند. از این ابزارها برای درست کردن چارچوب درب آتش نشانی یا دربهایی که در طبقات زیرین هستند، استفاده میشوند.
استفاده برای نمای ساختمان
همانطور که در میانه مطلب هم اشاره کردیم، ناودانیهای استیل و آلومینیوم برای قسمت نمای ساختمان مناسب هستند. البته این نوع ناودانیها بیشتر برای زیباتر کردن ساختمان کاربرد دارند. پس با هدف افزایش مقاومت ساختمان استفاده نمیشوند. سبک بودن و زیبایی مهمترین دلیل استفاده از ناودانیهای آلومینیومی برای نمای ساختمان است.
کاربرد ناودانی در تولید چارچوب خودرو
قاب خودرو یکی دیگر از کاربردهای ناودانی است که باید دوام بسیار بالایی داشته باشد. از این محصول برای ریلهای اصلی و سایر قسمتهای اتومبیل سواری و حتی کامیون استفاده میشود. از دلایل استفاده از این پروفیل برای خودروها میتوان به جلوگیری از خم شدن بیش از حد کنارههای خودرو اشاره کنیم. برای جبران گشتاور موتور خودرو هم کاربرد دارد.
شرکتهای تولیدکننده ناودانی در ایران
ناودانی از جمله محصولاتی که مستقیم در ایران تولید میشود و محصول وارداتی نیست. از جمله مهمترین شرکتهای تولید ناودانی در ایران میتوان به موارد زیر اشاره کنیم:
- مجتمع فولاد البرز غرب
- کارخانه فولاد توس
- صنایع فولاد کوهپایه
- کارخانه فولاد تبریز
- کارخانه آریان
- کارخانه فولاد تهران
قیمت ناودانی چقدر است؟
از آنجایی که ناودانی را با آلیاژهای مختلفی از جمله آلومینیوم، فولاد گالوانیزه شده و استیل میسازند، قیمت آنها با یکدیگر متفاوت است. براین اساس محصول برحسب وزن و نوع آلیاژ قیمت متفاوتی پیدا میکند. از سوی دیگر ابعاد و روش تولید (نورد سرد و گرم و پرس) هم در تعیین قیمت ناودانی موثر است.
افزایش نرخ دلار و تورم هم در این موضوع بیتاثیر نیست. در حال حاضر با وجود نوسانات بازار ارز، قیمت ناودانی به طور دقیق مشخص نیست و باید قیمت این محصول را از شرکتهای تولیدکننده دریافت کنید.
نکاتی برای خرید ناودانی
تهیه این محصول برای قسمتهای مختلف ساختمان و یا خودروسازی و … باید طبق نظر کارشناسان معماری باشد. بدون درنظر گرفتن کاربرد نوع ناودانی و ویژگیهای مورد نیاز برای ساخت و ساز نمیتوانید یک محصول مشخص را انتخاب کنید.
در پایان
این مطلب برای افزایش اطلاعات شما در مورد انواع ناودانی، کاربردهای آن و قیمت ناودانی تهیه شده است. امیدواریم با خواندن این مطلب اطلاعات مفیدی را بدست آورده باشید. منتظر دریافت انتقادات و پیشنهادات شما هستیم.